Gelegen aan de Prijsseweg in Culemborg heeft woningcorporatie Kleurrijk Wonen, in samenwerking met FLETTS, het initiatief genomen om met Adaliahof een duurzaam en betaalbaar appartementengebouw te realiseren. Dit project, ontworpen door Loer Architecten, bestaat uit zestien sociale huurappartementen en is ontwikkeld met een focus op biobased materialen, prefabricage en eigentijdse architectuur. In Bouwteam ontwikkelden Loer Architecten en FLETTS een innovatief 2D-bouwconcept, waarmee efficiëntie en hoogwaardige afwerking werden gewaarborgd.

Constructie en materialen

Het casco is gemaakt van kruislaaghout (CLT), een materiaal dat bijdraagt aan de verduurzaming van de bouw. De gevelbekleding bestaat uit bamboe, een biobased materiaal dat snel groeit en tot vier keer meer CO₂ kan opnemen dan traditioneel hout en door zijn hardheid geen onderhoud vereist. Voor de bovenste verdieping is gekozen voor thermisch behandeld vurenhout in een groene tint, waarbij het hout tijdens de productie onder hoge druk wordt verhit voor een lange levensduur. De appartementen zijn geprefabriceerd in de fabriek en als bouwpakket op de bouwplaats geassembleerd. Dit resulteerde in een korte bouwtijd en een hoog afwerkingsniveau.

Architectonische integratie

Door het donkerbruine bamboe alleen toe te passen op de begane grond en de eerste verdieping, sluit het gebouw qua maat en schaal aan bij de omliggende grondgebonden woningen met kap. De biobased gevelmaterialen zijn onderhoudsvrij en strak gedetailleerd met bamboe neggen en onzichtbare hemelwaterafvoeren. Door in de plattegronden extra brede entrees te maken kan de hal worden opgevat als een volwaardige kamer en dienst doen als royale garderobe en plek bieden aan extra kastruimte.

In Adaliahof zit een sterk geloof dat sociale woningbouw en schoonheid goed samen gaan. Met het omarmen van prefabricage en houtbouw heeft het team van bouwers, ontwerpers en opdrachtgevers een succesvol pilotproject opgeleverd. De opgedane kennis en kunde is direct gebruikt voor nieuwe projecten die in de komende jaren gebouwd worden. Daaruit mag geconcludeerd worden dat houtbouw haalbaar en schaalbaar is, en het vertrouwen in de transitie van de bouw gerechtvaardigd is.

Voor de International School Delft ontwierp atelier PRO een schoolgebouw die is opgezet als een broedplaats voor vernieuwend, toekomstgericht onderwijs. De nieuwe middelbare school ligt direct naast de campus van de TU Delft, op de plek waar eerder Kramers Laboratorium stond, en hergebruikt de beeldbepalende toren en de entree naar het terrein. In het ontwerp zocht de architect naar een zorgvuldige inpassing in de academische omgeving; tegelijkertijd sluit het gebouw ook aan bij de visie van de ISD. Daarbij kijkt niet alleen het onderwijs naar de toekomst, maar is er ook een belangrijk rol weggelegd voor duurzame en natuurinclusieve maatregelen.

Een internationale school bij de TU campus

De nieuwe ISD Secondary ligt pal naast de campus van een van de grootste technische Universiteiten ter wereld, die van de TU Delft. Daarbij gaat het om een middelbare school voor leerlingen van over de hele wereld, wiens ouders vaak werken binnen de universitaire sector. Samen met de ISD Primary vormt ze een onderwijshub voor de kinderen van internationaal georiënteerde gezinnen in Delft en omstreken, die hier kunnen studeren voor hun International Baccalaureaat. Dat vraagt om een school die meer is dan gewoon een school, maar een plek die aansluit bij de academische omgeving eromheen.

Open leerlandschappen

Tegelijkertijd is het ook belangrijk om de identiteit van de school niet uit het oog te verliezen. In het ontwerp heeft atelier PRO de ISD daarom opgezet als een broedplaats voor toekomstgericht onderwijs, een leeromgeving die de juiste balans tussen instructie en zelfstandig werken optimaal ondersteunt en bevordert. Daarbij lieten ze zich inspireren – en dit was ook een wens van de opdrachtgever - door de ideeën van de Zweedse ontwerper Rosan Bosch, de grondlegger van het open leerlandschap. Nu is het niet zo dat er binnen de ISD geen klaslolalen zijn, maar er zijn wel veel verschillende manieren om te leren - met bijvoorbeeld leerplekken op de gangen maar ook een podium in de buitenruimte, dat gebruikt kan worden voor alles van toneelvoorstelling tot gymles.

Techdriven onderwijs

Centraal in het nieuwe gebouw ligt een open, drie verdiepingen hoge ruimte die bestaat uit twee delen: de Central Square en de Makerspace. In de Makerspace, die in open verbinding staat met de Arts en Design lokalen, kunnen leerlingen aan de slag met verschillende techdriven onderwijsprojecten. De Central Square verbindt met haar tribunetrap de verschillende afdelingen en verdiepingen, en werkt zo als het hart van de school. De centrale ruimte geeft het gebouw een heldere structuur en biedt tegelijkertijd ruimte voor vernieuwende onderwijsvormen.

Hergebruik van een Delfts landmark

De ISD bevindt zich op de locatie van het voormalige Kramers Laboratorium; in het ontwerp worden zowel de iconische toren als de entree van dit gebouw hergebruikt en onderdeel van de ISD. Hiermee wordt niet alleen de identiteit van de school versterkt, maar blijft ook een beeldbepalend landmark in de Delftse binnenstad bewaard. De toren wordt met de nieuwbouw verbonden en gaat ruimte bieden aan de kantoren en vergaderkamers van de school - en vormt zo een mooie, geborgen entree vanaf de straat naar het schoolplein. Daarbij kon ook de voormalige kelder opnieuw worden gebruikt als fietsenberging, wat ruimte maakt voor een open opgezet schoolplein.

De optimale gebouwvorm

Voor de school was een driehoekig kavel beschikbaar. In de zoektocht naar een optimale gebouwvorm kwamen er een aantal punten naar voren. Zo bleek het helaas niet mogelijk om de gehele Kramerhal te behouden, omdat dit zowel technisch, financieel als functioneel niet haalbaar was en zou leiden tot een heel erg versnipperde buitenruimte – terwijl dit heel belangrijk was voor de school. Ook was het belangrijk zoveel mogelijk afstand te houden tot de (toekomstige) bebouwing van de TU naast de ISD. De nieuwbouw is zoveel mogelijk ingepast in een compact, driehoekig kader, zodat er tussen de toren en de school maximale ruimte overblijft voor een plein.

Een natuurinclusief schoolgebouw

De opdrachtgever gelooft in gebouwen waar plek is voor meer dan alleen mensen – en gaf daarom de opdracht voor een groen en natuurinclusief schoolgebouw. Zo heeft het gebouw een natuurdak gekregen - inclusief zonnepanelen - en zijn er vleermuiskasten geïntegreerd in de gevel. Het schoolplein, ontworpen in samenwerking met OASE stedenbouw en landschap, is maximaal ingericht op waterbuffering: we hebben het terrein alleen verhard waar nodig en onder het plein bevinden zich waterretentiekrattten. Ook is er een bufferpoel die door de leerlingen kan worden gebruikt voor onderzoek voor de biologielessen. Daarnaast is er gewerkt met een boombesparend plan, waarbij er geen bomen gekapt zijn en er zelfs 17 bomen extra bij zijn gekomen voor vergroening en verkoeling; het schoolplein is daarbij aangeplant met zoveel mogelijk inheemse flora, aangevuld met een moestuin voor de leerlingen.

Hergebruik en duurzaamheid

Ook duurzaamheid en hergebruik waren belangrijke uitgangspunten in het ontwerp. Zo zijn de stenen en oude plafondlatten uit het bestaande gebouw hergebruikt als lambrisering binnen en ‘geoogste’ geklonken roosters als klimrekken voor planten buiten. Tevens voldoet de ISD aan Frisse Scholen Klasse B, is het gebouw BENG (Bijna Energie Neutraal) en scoort het op de GPR (gemeentelijke praktijkrichtlijn) gemiddeld hoger dan een acht. En daarnaast is het hergebruik van een bestaand gebouwen natuurlijk de hoogste vorm van duurzaamheid.

De stedelijke herontwikkeling van de Binckhorst in Den Haag roept fundamentele vragen op over de balans tussen schaal, identiteit en betekenis in onze gebouwde omgeving. Hoe creëer je gebouwen van omvang zonder de menselijke schaal te verliezen? Hoe transformeer je een industriële erfenis tot een levendig woon-werkgebied zonder zijn ziel te verraden? Bij Binck City Park geven wij samen met onze partners een tastbaar antwoord op deze vraagstukken. Dit project toont dat architectuur niet alleen gaat over het ontwerpen van grote gebouwen, maar over het vormgeven van steden waarin mensen willen leven, werken en zich thuis voelen.

Massa

De schaal van Binck City Park is indrukwekkend: vier bouwblokken, bijna 900 woningen, commerciële ruimtes, groene daken en collectieve voorzieningen. De massa van het blok is groot. Om levendigheid in de Binckhorst te krijgen zijn mensen nodig, het liefst zoveel mogelijk. Het blok, als geheel ontworpen door 3 architectenbureaus, wordt genuanceerd door de gestapelde compositie van de architectuur.

Het gebouw aan de Binckhorstlaan, met zijn hoogte van 75 meter, is een baken dat met zijn gelaagde opbouw in materiaal en architectonische expressie voorkomt dat het massief of afstandelijk aanvoelt. De plint, met een 8 meter hoge sokkel van donkere bakstenen, creëert een actieve verbinding met de straat, terwijl terugliggende verdiepingen in lichte materialen een verfijnde en open uitstraling geven. Elk blok kent deze overgang tussen stevige basis en expressieve bovenbouw, waardoor er ondanks de omvang een menselijke schaal behouden blijft.

Architectuur, Identiteit

De Binckhorst is geen onbeschreven blad. Het gebied heeft een rauwe, industriële geschiedenis die wij niet willen uitwissen, maar opnieuw willen activeren. Het ontwerp van Binck City Park voert daarom een dialoog tussen verleden en toekomst, waarin materialiteit, ritmiek en schaal zorgvuldig worden afgestemd op de omgeving.

Onze samenwerking met Braaksma & Roos, VMX en andere partijen heeft geleid tot een ensemble van gebouwen met elk een eigen karakter, maar wel geworteld in een gedeelde identiteit. De plint heeft een uniforme materialisatie, terwijl de opbouwen boven de plint variëren. Deze uniforme plint zorgt voor eenheid, terwijl de diversiteit van de architectuur in de bovenbouw een eigen karakter geeft.

Beton en donkere bakstenen in de plint echoën het industriële verleden van de Binckhorst. Tegelijkertijd zorgen de strakke lijnen, lichte gevelmaterialen en subtiele setbacks voor een modern, stedelijk silhouet.

Transformatie

Binck City Park ligt in een gebied dat in de jaren 20 een belangrijk industrieel centrum was met fabrieken zoals de Pennrock Carrosserie, de Haagse gashouder en de Caballero fabriek. Het industriële karakter van de wijk, met grove verkaveling, bakstenen en het omliggende water van de Trekvliet en het kanaal, blijft zichtbaar in de nieuwe ontwikkelingen.

Bij Binck City Park stelden we onszelf de vraag: Hoe maak je een gebied toekomstbestendig? Voor ons begint dat bij het ontwerpen van gebouwen die niet alleen functioneel zijn, maar ook collectief: ruimtes waar mensen samenkomen, verbindingen aangaan en het stadsleven kunnen ervaren.

De groene daktuinen, ontworpen door BoschSlabbers, bieden bewoners een plek om te ontspannen, terwijl de commerciële plinten met hun ruim 1.000 m² aan ruimte het gebied activeren. De nabijheid van de Trekvliet en het geplande waterfrontpark vergroten de ruimtelijke en ecologische kwaliteit van de wijk. Dit project is een katalysator voor de bredere transformatie van de Binckhorst.

Binck City Park is een voorbeeld van wat samenwerking kan bereiken. Met vele partners hebben we een geïntegreerd proces doorlopen waarin architectuur, techniek en landschapsontwerp naadloos samenkomen. Dit project staat symbool voor onze visie: dat grote gebouwen niet alleen groots moeten zijn, maar ook betekenisvol, verbonden en toekomstbestendig.